De Japanse katana wordt gekenmerkt door een licht gebogen lemmet. Vroege generaties traditionele Japanse zwaarden hadden een sterkere kromming of een recht lemmet. Zwaardvechters ontdekten echter al snel dat het toevoegen van een lichte kromming de snijkracht en effectiviteit van het zwaard verbeterde, vooral tegen ongepantserde tegenstanders.
Staal
Het is belangrijk om te weten dat katana's van staal zijn gemaakt en dat traditionele zwaardsmeden een speciaal soort staal gebruikten, bekend als tamahaganestaal. Vóór deze periode maakten Rome en andere beschavingen bronzen zwaarden, die in een mal werden gegoten in plaats van gesmeed. De komst van de staalmetallurgie opende een compleet nieuwe wereld aan mogelijkheden voor zwaarden en wapens. Stalen zwaarden konden worden gesmeed zonder het lemmet te breken of te beschadigen, een eigenschap die bronzen zwaarden misten.
Maar hoe creëren smeden een lichte kromming in een katana-lemmet? Sommigen denken dat dit gebeurt door te hameren, waarbij de smid met een grote hamer op het glimmende lemmet slaat tot de gewenste kromming is bereikt. Dit is echter niet per se waar.
Getemperd
Katana's krijgen hun gebogen lemmet niet door smeden, maar door temperen. Zoals we in eerdere blogs hebben besproken, worden katana's gemaakt door meerdere lagen staalplaat met verschillende koolstofgehaltes te smelten. Dit vermindert onzuiverheden en verdeelt het koolstofgehalte gelijkmatig over het lemmet. Tijdens het maken van deze lagen rekt en buigt de zwaardmaker de staallagen om een blok staal te vormen, dat vervolgens tot een knuppel wordt gevormd.
In de blanke fase heeft de katana vrijwel geen kromming. Hij krijgt die kromming pas na het hardingsproces. Hoewel de specifieke processen variëren, bedekten traditionele Japanse zwaardmakers het lemmet doorgaans met klei. Vervolgens plaatsten ze het lemmet in de smidse, waardoor de koolstof werd verhit en met het staal versmolten. De zwaardmaker doopte het lemmet vervolgens in water of olie om het af te koelen.
Door het hete lemmet bloot te stellen aan koude olie of water – een proces dat temperen wordt genoemd – koelde het snel af, waardoor het met klei bedekte staal een supersterk materiaal vormde, martensiet. Omdat het katana-lemmet doorgaans dunner was rond de snijkant, warmde en koelde het in een ander tempo op dan de rest van het lemmet. De nuances van deze verwarmings- en koelsnelheid zorgen in wezen voor verschillende krimpsnelheden. Zo krijgt de katana zijn gebogen lemmet.
